İNSAN FAKTÖRÜ VE EMNİYETLİ ÇALIŞMA SİSTEMİ,SIRE 2.0
Denizcilik sektöründe, gemilerin güvenliğini ve operasyonel etkinliğini sağlamak, uzun süredir teknik yöntemlerin ötesine geçmiş durumda. Son yıllarda, özellikle SIRE 2.0 ve OCIMF’in kararlı yaklaşımlarıyla birlikte, İnsan Faktörü kavramı önemli bir odak noktası haline gelmiştir. Bu yaklaşım, gemi operasyonlarında insan hatalarını azaltmayı ve önlemeyi amaçlamaktadır.
İnsan Faktörü denildiğinde akla genellikle suçlama gelir. Ancak SIRE 2.0 ile birlikte atılan adımlar, suçlamadan ziyade hataları ortadan kaldırmaya yönelik önleyici bir yaklaşımı teşvik etmektedir. Bu, gemi yönetimlerinin ve şirketlerin sorumluluğunu vurgulamakta ve iş güvenliği sistemlerini geliştirerek operasyonel riskleri minimuma indirmeyi amaçlamaktadır.
Gemi operasyonlarında insan faktörü, sadece bireylerin hatalarıyla ilgili değildir; aynı zamanda iş ortamını, yönetim sistemlerini ve şirket kültürünü de içerir. Bu nedenle, şirketlerin güvenlik yönetim sistemlerini (SMS) etkili bir şekilde oluşturması ve güncel tutması büyük önem taşır. Her kaza veya yakın kaçma olayı raporu, SMS içinde ilgili süreçlerin gözden geçirilmesini ve gemi personelinin bilinçlendirilmesini gerektirir.
İnsan Faktörü ile ilgili bir yaklaşımı özetlemek gerekirse:
C – Choose to learn, not blame: Bir hata veya eksiklik ortaya çıktığında, suçlama yerine öğrenme ve gelişim fırsatlarına odaklanılmalıdır.
L – Learn from those who do the work: İşin gerçekleştiricilerinden, yani gemi personelinden öğrenilmeli ve onların deneyimlerinden faydalanılmalıdır.
A – Address: Sorunlar sistemli bir şekilde ele alınmalı ve kök nedenler üzerinde çalışılmalıdır.
S – Systematically apply across the fleet: İyileştirmeler, tüm filo gemilerine sistemli bir şekilde uygulanmalı ve standartlaştırılmalıdır.
S – Share the feedback with the crew: Geri bildirimler, gemi mürettebatıyla paylaşılmalı ve herkesin katılımı teşvik edilmelidir.
Bir örnek olay üzerinden bu yaklaşımı incelediğimizde şunu görüyoruz:
Observation: ECDIS’in uydu pozisyonunun düzenli olarak doğrulanmadığı tespit edildi. Şirket yönetim sistemi, ECDIS pozisyon doğrulama seçeneklerini listelemiş ancak ne sıklıkla veya tercih edilen yöntem hakkında bilgi vermemiştir.
C – Choose to learn, not blame: Bu durumda, seyir zabiti suçlanmak yerine, neden düzenli olarak doğrulama yapılmadığını anlamak için bir tartışma başlatılmalıdır. Gemi ekibi ile yapılan görüşmeler, bu sürecin neden ihmal edildiğini anlamak için önemli bir adımdır.
L – Learn from those who do the work: Şirket, bu konuyu gemi zabitleri ve kaptanlarla detaylıca görüşerek benzer sorunların tekrarlanmasını önlemelidir.Aslında doğrulanmanın yapılmış olmasına rağmen; sıklığı ve methodu hakkında sorun yaşanmış olduğu için bu karışıklığa sebebiyet veren durum direk gemi personeli ile konuşarak anlaşılmalıdır.
A – Address: Gelen geri bildirimlere dayanarak, şirket prosedürleri güncellenmeli ve ECDIS pozisyon doğrulama süreci netleştirilmelidir.
S – Systematically apply across the fleet: Güncellenen prosedürler, tüm filo gemilerine rehberlik edecek şekilde sistematik olarak uygulanmalıdır.
S – Share the feedback with the crew: Son olarak, bu durumla ilgili geri bildirimler tüm mürettebatla paylaşılmalı ve işle ilgili bilinçlendirme sağlanmalıdır.
Denizcilik sektöründe insan faktörü yönetimi, sadece tekil hataların değil, genel güvenlik kültürünün ve iş süreçlerinin iyileştirilmesini gerektirir. Şirketler, bu sorumluluğu üstlenerek operasyonel mükemmelliği ve güvenliği artırmak için sürekli çaba sarf etmelidirler.