Kural 10 - Trafik Ayrım Düzenleri (TSS)
Kural ne kadar doğru kullanılıyor?
Trafik ayrım düzenleri, dünyada deniz trafiğinin en yoğun ve karışık olduğu yerlerde yayınlanmış ve kullanılmaya başlanmıştır. Bu sayede çatışma ve karaya oturma kazalarının sayısında önemli ölçüde bir azalma olmuştur.
Kendinizi İngiliz kanalında ya da Singapur boğazında TSS olmadan seyir yaparak hayal edin; kısıtlı deniz sahasının olduğu bir alanda yüzlerce geminin TSS olmadan seyir yapması tam bir kaos yaratacaktır.
ColReg, Kural-10; IMO tarafından kabul edilen TSS’lerde seyir yapan tekneler için gemilerin davranışlarında standartlar getirerek kurallar koymuştur. Bu sayede TSS’ler emniyetli deniz sahaları yaratırken, ColReg’de bu bölgelerde seyir yapan gemilerin davranışlarını daha emniyetli hale getirmeyi başarmıştır.
Dünya üzerinde şuan da 200’den fazla IMO tarafından tanınmış trafik ayrım düzeni bulunmaktadır. Bunun güncel listesine her yıl yayınlanan “Annual Summury of Notices to Mariners” dan ulaşmanız mümkündür.
Denizlerde, trafik ayrım düzenlerinde olan kazaların sayısı her yıl kayıtlara geçmekte ve bu kazaların en önemli sebeplerinden biriside denizciler tarafından kuralların iyi uygulanmamasıdır. Bu sebepler, aşağıda açıklanacak her durum denizciler tarafından iyi bilinmeli ve en ufak bir şüpheye müsaade edilmemelidir.
Trafik ayrım düzenlerinde her bölgenin farklı ismi vardır. Bu kuralı öğrenirken, hangi ismin hangi bölgeye ait olduğunu anlamak önemlidir. Aşağıdaki illüstrasyonda trafik ayrım düzeni içerisinde yer alan bölgelerin isimleri gösterilmektedir.
1. Trafik Ayrım Düzenlerine Katılma ve Ayrılma
Trafik ayrım düzenlerini kullanan bir tekne normal olarak şeridin bitiminde trafik şeridine girecek veya çıkacaktır. Fakat her iki taraftan genel trafik akım yönüne, uygulanabildiği kadar küçük bir açı ile girip çıkacaktır. Aşağıdaki illüstrasyonda bu durum gösterilmektedir.
2. Trafik Ayrım Düzeninde Karşıdan Karşıya Geçme
Trafik ayrım düzenleri daha öncede ifade ettiğimiz gibi yoğun trafik bölgelerinde düzeni sağlamak için hazırlanmıştır. Fakat bu durum, TSS de karşıdan karşıya geçerken hiç kolay değildir.
Bir tekne mümkün olduğu kadar, trafik şeritlerinde karşıdan karşıya geçmekten kaçınacaktır. Fakat böyle bir geçiş zorunluluğunda olduğu zaman bunu, uygulayabileceği kadar genel trafik akımı yönüne dik açıya yakın bir açıyla yapacaktır. Bununla ilgili bazı illüstrasyonlar aşağıdaki gibidir. A noktasından B noktasına giden bazı teknelerin nasıl rotalar izlemesi gerektiği aşağıdaki illüstrasyonlarda örneklendirilmiştir.
3. Doğru ve Uygun TSS kullanma
Dünyanın bazı bölgelerinde farklı tip gemiler için farklı TSS uygulamaları söz konusudur. Bazen liman devletleri bazı gemilere yanlış TSS kullandıkları için para cezaları dahi verebilir, bunun bir çok örneği vardır.
Yanlış TSS kullanmak nedir ?
Aşağıdaki TSS’de iki tane kuzey yönlü ve iki tane güney yönlü trafik hattı ayrılmıştır. Bazı bölgelerde bu durumda aradaki farkı ayırt etmek için ECDIS’den detayları öğrenmek için “INFO” seçeneği kullanılarak bu iki trafik ayrım düzeni arasındaki farkı mutlaka öğrenerek ona göre seyir planımızı yapmak gerekir. Aynı bilgilere “Admiralty Sailing Direction” ve “IMO Routing Guide” kitaplarındanda ulaşmak mümkündür.
İllüstrasyonda TSS, tehlikeli yük taşıyan gemilerin geçişi için ayrı bir trafik ayrım düzeni belirtmiştir. Bu durumda, eğer tehlikeli yükünüz var ise kesinlikle size ayrılmış ayrım düzenini kullanmanız gerekmektedir, aksi halde liman devletleri ceza uygulaması yapma hakkına sahiptir.
4. Yanlış ya da Hiç Yapılmayan Raporlamalar
Bazı TSS bölgelerine girmeden birkaç gün önce e-mail yolu ile yapılması gereken raporlamalar vardır. Bu raporlamalar, geçiş sırasında da VHF yolu ile güncellenir veya ilave bilgiler liman devletlerine iletilir. Bu raporlamaların zamanında yapılması gerekmektedir.
Raporlamalar zorunlu ya da gönüllü raporlamalar olarak ikiye ayrılır ve tüm gerekli bilgiler ADRS (Admiralty Digital Radio Signals) kitaplarında bulmak mümkündür. Bazı zamanlarda ilave bilgiler lokal acentelerde verebilir.
Bu raporlamalardan bazıları aşağıda verilmiştir;
5. Gemi ve Mürettabatın TSS geçişleri için Hazır Olmaması
TSS’lerde bazen yüzlerce gemi aynı anda paralel rotalarda seyir etmektedir. Fakat gemilerin birinde meydana gelebilecek bir aksilik ya da arıza, diğer gemiler ve çevre için büyük problemlere sebebiyet verebilir.
- Gemi mutlaka emniyetli bir hızla seyretmelidir. Bazı tehlikelerden kaçınmak için büyük rota değişiklikleri TSS’lerde her zaman uygun bir yöntem olmayabilir. Bu durumlarda geminin hızını hızlı bir şekilde düşürebileceğimiz bir RPM ile seyir yapılmalıdır. Örneğin, TSS’de sea speed ile giden bir gemi yol kesmek için makineye haber verecek ve ortalama 15 – 20 dakikada ancak yol kesebilecektir. Bu durum göz önünde bulundurulmalı ve ona göre emniyetli bir RPM / hız ile seyir yapılmalıdır.
- Mutlaka ekstra bir A/E hazır durumda olmalıdır.
- Seyir bölgesine göre demir atma ihtilami verecek sular var ise, mutlaka gemi her iki demiride funda için hazır olmalı ve baş tarafta bir adam hazır durumda bekletilmelidir.
- Dümen arızaları ihtimali göz önünde bulundurularak, yeke dairesinde bir zabit hazır durumda beklemelidir.
6. Kural 10 - ColReg
İllüstrasyonda gösterilen harita İngiliz Kanalı’ndan alınmış bir trafik ayrım düzeni örneğidir. Kuzeyde gösterilen kara parçası İngiltere kara parçasıdır. Bu konteyner gemisi Cebelitarık limanından kalkmıştır ve Londra’ya gitmektedir. Gittiği limanların ikisi de kıyıya yakın trafik bölgesinde yer almamaktadır. Bu sebeple geminin kullandığı rota yanlış-tır. Kullanması gereken rota kesinlikle trafik şeridi içerisinde olmalıdır.
Bu şekilde takip edilen bir rota kurala aykırı olacağı gibi bunun yanında kıyıya yakın trafik bölgesindeki zaten yoğun olan trafiğin daha da yoğun-laşmasına sebep olacaktır.
Aşağıdaki illüstrasyonda ise A limanından kalkan bir konteyner gemisi B limanına gitmektedir. Geminin kalkış ve varış limanları kıyıya yakın trafik bölgesinde bulunduğu için geminin bu bölgeyi kullanmaya hakkı vardır.
Kuralda, “Bir trafik ayrım düzenini kullanmayan bir tekne mümkün olduğu kadar uzak geçerek bu düzenden kaçınacaktır,” kısmı ön plana çıkmaktadır.
Bu teknenin, A limanından B limanına giderken kıyıya yakın trafik bölge-sinde izlediği rota trafik ayrım hattı ve trafik şeridinden mümkün olduğunca uzak olmalıdır. Eğer yakın bir rota izlerse bu yakında bulunan ge- miler tarafından yanlış anlaşılabilir ve bu geminin trafik şeridini izlediği düşünülebilir.
Trafik ayrım düzenleri içerisinde geçen iki ifadeyi doğru anlamak çok önemlidir:
- Balıkçılıkla uğraşan bir tekne bir trafik şeridini takip eden herhangi bir teknenin geçişini engellemeyecektir.
- Boyu 20 metreden az olan bir tekne veya yelkenli bir tekne bir trafik şeridini takip eden herhangi bir kuvvetle yürütülen tek-nenin emniyetle geçişini engellemeyecektir.
Peki, geçiş ve emniyetli geçiş arasındaki fark nedir?
Aşağıdaki örneklerde kuvvetle yürütülen bir tekne olarak trafik ayrım düzeninde kendi şeridinizde ilerlediğinizi varsayalım.
Aşağıdaki illüstrasyondaki balıkçılıkla uğraşan tekne, trafik ayrım düze- ninde ilerleyen, kuvvetle yürütülen teknenin geçişine engel olmamalıdır. Bu, kuralda net bir şekilde belirtilmiştir. Kısacası, balıkçılıkla uğraşan tekneler kendi trafik şeridinde seyreden bütün teknelerin yolundan çıkmalılardır.
Aşağıdaki illüstrasyonda yelkenli bir tekne trafik ayrım düzeninde iler-leyen, kuvvetle yürütülen bir teknenin geçişine engel olmaktadır. Kural 10’da, “Boyu 20 metreden az olan bir tekne veya yelkenli bir tekne bir tra- fik şeridini takip eden herhangi bir kuvvetle yürütülen teknenin emniyetle geçişini engellemeyecektir,” der. Bu illüstrasyonda kuvvetle yürütülen teknenin zabiti olarak rotanızı değiştirmek üzere yeterli deniz alanına sa- hip olduğunuz için, bu sizin normal geçiş yaptığınız anlamına gelecektir. Yani, siz yelkenli teknenin yolundan çıkmalısınız.
Aşağıdaki illüstrasyonda yelkenli bir tekne trafik ayrım düzeninde ilerle- yen, kuvvetle yürütülen bir teknenin emniyetle geçişine engel olmaktadır. Eğer aşağıdaki illüstrasyonda gösterildiği gibi sizin rotanızı değiştirmenize engel olacak sığ sular ya da şamandıralar varsa bu, sizin emniyetli geçişiniz olarak kabul görecektir. Kural gereği yelkenli bir tekne bir trafik şeridini takip eden, kuvvetle yürütülen herhangi bir teknenin emniyetle geçişini engelleyemeyeceği için yelkenli tekne sizin rotanızdan çıkmak zorundadır.
